R. BASOEKI ABDULLAH: AN ARTIST ACROSS FOUR ERAS

 

ลูกหมี: ผมอยากกินคุ้กกี้ JENNY BAKERY 8 MIX NUTS COOKIES ครับคุณแม่

 

แม่หมี: เอาไว้ให้แม่ถูกหวยรางวัลที่ 1 ก่อนนะลูกหมีนะ แล้วแม่ค่อยซื้อให้หนูแดก ตอนนี้แม่ไม่มีปัญญาซื้ออะไรแบบนี้ให้หนูลูกหมีกินหรอกนะจ๊ะ

 ++++

R. BASOEKI ABDULLAH: AN ARTIST ACROSS FOUR ERAS (1991, Center for Technology and Communication, Ministry of Education and Culture of the Republic of Indonesia, documentary, 49min, approximately A+30)

 

This documentary and other things concerning Basoeki Abdullah are used in the artwork A ROUNDABOUT: BLOOMING MEMENTOS, TOWARDS MONUMENT (2025, Hyphen- ) at Jim Thompson. This artwork is a part of the exhibition THE SHATTERED WORLDS: MICRO NARRATIVES FROM THE HO CHI MINH TRAIL TO THE GREAT STEPPE.

 

เราไม่เคยรู้เรื่องของ Basoeki Abdullah มาก่อนเลย เพราะฉะนั้นพอเราได้มารู้จักเขาในนิทรรศการนี้ เราก็เลยร้องกรี๊ดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดด อย่างรุนแรงมาก ประวัติชีวิตของเขามันน่าสนใจสุดขีดมาก ๆ

 

เราไม่ได้ดูหนังสารคดีเรื่องนี้ครบทั้ง 49 นาทีนะ เราได้ดูไปแค่ส่วนหนึ่ง แต่ก็ประทับใจการนำเสนอเรื่องราวของจิตรกรผู้นี้ในนิทรรศการนี้อย่างรุนแรงที่สุด

 

Basoeki Abdullah เป็นจิตรกรชื่อดังชาวอินโดนีเซีย เขาเคยมาอยู่ประเทศไทยนานหลายปี และมีภรรยาชาวไทยชื่อ Nataya Nareerat

 

พอเราดูงานของเขาในนิทรรศการนี้แล้ว เราก็ไป google หาข้อมูลของเขาต่อ แล้วก็เศร้ามากที่ได้รู้ว่า Basoeki Abdullah ถูกฆ่าตายในปี 1993 ด้วยฝีมือของโจรที่บุกขึ้นบ้านของเขา ซึ่งโจรคนนั้นก็คือคนสวนของเขาเอง เขามีอายุ 78 ปีตอนที่เสียชีวิต

 

เขาเคยวาดรูป “ราชินีทะเลใต้” ในตำนานของเกาะชวาด้วย โดยมีการทำพิธีกรรมบางอย่างก่อนการวาดรูป

 

Basoeki was a realist and a naturalist painter who believed in Javanese mythology. One of his masterpieces is a painting that depicts Nyai Roro Kidul, a beautiful mythical queen of the Southern Sea.

 

“To get the queen’s permission to paint her, he sat on a coral reef to do tirakat [a soul-searching ritual] in the Southern Sea in which he placed an empty bottle. When the bottle returned it was filled with water and a piece of white coral reef,” Tubagus said. “How did the piece of coral and water get into the bottle? This might be hard to understood, but for Basoeki it was a sign that he had received the queen’s blessing.”

 

เรื่องราวการวาดรูป “ราชินีทะเลใต้” ของเขามาจาก

 https://www.thejakartapost.com/life/2018/10/23/celebrating-basoeki-abdullahs-legacy.html.


เราเข้าใจว่า “ราชินีทะเลใต้” แห่งเกาะชวานี้ คือองค์เดียวกับที่ถูกพูดถึงในภาพยนตร์เรื่อง CURSE OF THE SEVEN OCEANS (2024, Tommy Dewo, Indonesia, A+30) ที่เพิ่งเข้ามาฉายในไทยเมื่อไม่กี่เดือนก่อน

++++++++

การนั่งรถเมล์ครั้งที่มีความสุขที่สุดในชีวิต

 

เหตุการณ์นี้เกิดขึ้นเมื่อเย็นวันศุกร์ที่ 4 เม.ย. แต่เราเพิ่งมีเวลามาจดบันทึกความทรงจำค่ะ

 

คือวันศุกร์นั้นเราได้ไปดูหนังเรื่อง AZURO (2022, Matthieu Rozé, France, A+30) กับหนังเรื่อง IN THE ARMS OF THE TREE (2024, Babak Lotfi Khajepasha, Iran, A+25) ที่หอภาพยนตร์ ศาลายาค่ะ ดูหนังสองเรื่องนี้เสร็จแล้วก็ไปกินอาหารเย็นที่ร้านครัวซ่อนกลิ่น ที่อยู่ตรงข้ามหอภาพยนตร์ พอกินข้าวเย็นเสร็จแล้ว ก็เดินมารอรถแอร์สาย 515 ค่ะ

 

พอเราได้ขึ้นรถแอร์สาย 515 ตอนราว ๆ ทุ่มนึง เราก็นึกว่า “ซวยแล้ว” เพราะพอเรานั่งไปได้แป๊บนึง เราถึงเพิ่งรู้ตัวว่า ผู้หญิงที่นั่งในรถแอร์คันเดียวกับเรา แต่ห่างจากเราไปราว 2-3 ที่ เป็น “คนบ้า” คือเธอพูดบ้าอะไรไม่รู้ตลอดเวลา ยกตัวอย่างเช่น ตอนที่นิสิตสาว 2 คนกำลังจะเดินลงจากรถแอร์ เธอก็พูดว่า “อีสองตัวนี้จะลงไปแล้ว ดี กินกันเอง สั่งชาเย็นมากิน แต่เสือกได้ชาไทย....” อะไรทำนองนี้ไปเรื่อย ๆ

 

เราก็ชั่งใจว่า เราควรจะรีบลงจากรถแอร์เพื่อหนีคนบ้าดีไหม แต่ดูแล้วเธอก็เหมือนไม่ได้จะลุกขึ้นมาทำร้ายใคร แต่พูดบ้าไปเรื่อย ๆ ซึ่งพอเราฟังไปเรื่อย ๆ เราก็กลั้นหัวเราะแทบไม่อยู่ ต้องพยายามควบคุมตัวเองไม่ให้หัวเราะออกมา

 

ระหว่างที่เรากำลังลังเลอยู่ว่า เราควรจะลงจากรถเมล์เพื่อหนีคนบ้าดีไหม รถเมล์ก็แล่นไปจอดที่ป้ายนึง (ไม่แน่ใจว่าป้ายสถานีรถไฟศาลายาหรือเปล่า) แล้วเราก็แอบร้องกรี๊ดในใจอย่างสุดเสียง เพราะอยู่ดี ๆ ก็มีกลุ่มชายฉกรรจ์หัวเกรียนหุ่นล่ำสันบึกบึนขึ้นมาบนรถเมล์ราว ๆ 20 คน ทุกคนถือกระเป๋าเจมส์บอนด์ เราไม่รู้ว่าชายฉกรรจ์กลุ่มนี้มาจากสถาบันอะไร แต่เราเดาว่าเป็น “นักเรียนนายร้อยตำรวจ” ทุกคนหุ่นดีมาก ๆ บางคนก็หล่อมาก ๆ ด้วย

 

เราก็เลยแอบดีใจที่เราไม่ได้ลงรถเมล์เพื่อหนีหญิงบ้าไป ไม่งั้นเราคงพลาดโอกาสได้นั่งรถเมล์กับชายฉกรรจ์กลุ่มนี้ วิวดีที่สุดในชีวิต THOUGHT I’D DIED AND GONE TO HEAVEN ของจริงค่ะ

 

ส่วนหญิงบ้าคนนั้นก็ลงรถเมล์ไปตอนรถเมล์เลี้ยวเข้าถนนพุทธมณฑลสาย 4 ค่ะ

 

ตอนแรกเรากะจะหลับบนรถเมล์ ปรากฏว่าตอนนี้ไม่มีการหลับอีกต่อไป ตื่นตัวตลอดเวลา แอบมองวิวที่ดีที่สุดบนรถเมล์ไปเรื่อย ๆ จนถึงอนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิค่ะ เฮ้อ ไม่นึกว่าการนั่งรถเมล์จะมีความสุขสุดขีดขนาดนี้ “รถเมล์สายปรารถนา” ของจริงค่ะ

 

แต่เราแอบถ่ายรูปพวกเขาไม่ได้นะ เพราะถ้าหากพวกเขาเป็นนักเรียนนายร้อยตำรวจจริง ๆ เดี๋ยวเราจะซวยเอา 55555 เราก็เลยเอารูปอะไรที่ใกล้เคียงมาแปะแทน

 

++++++++

 

เพิ่งสังเกตว่า คุณ “ยะสะกะ ไชยสร” แสดงในภาพยนตร์เรื่อง “ตะลุมพุก มหาวาตภัยล้างแผ่นดิน” (2002, Piti Jaturapat) ด้วย

 

คือเราเพิ่งมารู้จักชื่อคุณยะสะกะ จาก “ร่างทรง” (2021, Banjong Pisanthanakun) และก็ประทับใจการแสดงของเขามาก ๆ ใน DEATH WHISPERER 2 (2024, Taweewat Wantha), MULU NAKRU (2025, Boonsong Nakphoo, A+15) และ HALABALA (2025, Eakasit Thairaat, A+30)

 

ก็เลยรู้สึกว่า นอกจากเขาจะแสดงหนังเก่งมาก ๆ แล้ว เรายังทึ่งกับความเป็น “ตัวประกอบอดทน” ของเขามาก ๆ ด้วย เพราะเขาแสดงหนังมาเป็นเวลาอย่างน้อย 19-20 ปี (เราไม่รู้ว่า “ตะลุมพุก” เป็นผลงานการแสดงภาพยนตร์เรื่องแรกของเขาหรือเปล่า) ก่อนที่เขาจะมีชื่อเสียงโด่งดังจริง ๆ