NIGHT GOD (2018, Adilkhan Yerzhanov, Kazakhstan, A+30)

NIGHT GOD (2018, Adilkhan Yerzhanov, Kazakhstan, A+30)

ในขณะที่นักทำหนังอินดี้ในไทยบางคน เวลาเอาหนังไปฉายในเทศกาลเมืองนอก ผู้ชมเมืองนอกบางคนก็อาจจะเขียนถึงหนังเรื่องนั้นในทำนองที่ว่า มีกลิ่นอายของเจ้ย อภิชาติพงศ์อยู่ด้วย ซึ่งเราก็เข้าใจตรงจุดนี้นะ คือผู้กำกับหนังไทยคนนั้นอาจจะได้รับอิทธิพลหรือไม่ได้รับอิทธิพลจากเจ้ยก็ได้ แต่ถึงแม้ผู้กำกับหนังไทยคนนั้นไม่ได้รับอิทธิพลจากเจ้ยโดยตรง แต่พอเขาเติบโตขึ้นมาด้วยสภาพสังคมเดียวกัน, ปัญหาการเมืองเดียวกัน, ความเชื่อในตำนานพื้นบ้าน, ความเชื่อเรื่องผีสาง animism + Buddhism แบบเดียวกัน หนังของเขาก็เลยอาจจะสะท้อนอะไรบางอย่างที่เป็นนามธรรม หรือสะท้อนบรรยากาศ ความเชื่ออะไรบางอย่างที่คล้ายคลึงกับเจ้ยออกมาโดยไม่ได้ตั้งใจ และพอผู้ชมเมืองนอกได้ดู หนังเรื่องนั้นมันก็เลยอาจจะกระตุ้นความทรงจำของผู้ชมให้นึกถึงหนังของเจ้ยโดยอัตโนมัติ

ฉันใดก็ฉันนั้น พอเราดู NIGHT GOD ปุ๊บ กูก็นึกถึง Andrei Tarkovsky ในทันที 555 และนึกถึงหนังของผู้กำกับในอดีตสหภาพโซเวียต และยุโรปตะวันออกอีกหลายคน ทั้ง Bela Tarr, Fred Kelemen, Sharunas Bartas, Aleksey Muradov, Ilya Khrzharnovskiy, Artour Aristakisian, Alexander Sokurov

คือรู้สึกว่าหนังของผู้กำกับจากอดีตสหภาพโซเวียตอย่าง Tarkovsky, Bartas, Muradov, Khrzhanovskiy, Aristakisian, Sokurov นี่มันมีความหลอนทางจิตวิญญาณบางอย่างที่มันตรงกันน่ะ และหนังของ Yerzhanov นี่ก็เข้าข่ายเดียวกัน หลอนแบบเดียวกัน เพราะฉะนั้นพอเราดู NIGHT GOD ปุ๊บ เราก็นึกถึง Andrei Tarkovsky ในทันที ทั้งๆที่เราไม่รู้หรอกว่า Yerzhanov ได้รับอิทธิพลจาก Tarkovsky หรือเปล่า แต่ถึงแม้ Yerzhanov ไม่ได้รับอิทธิพลจาก Tarkovsky โดยตรง เราก็เชื่อว่า การที่เขาเติบโตมาในคาซัคสถาน ซึ่งเคยเป็นส่วนหนึ่งของสหภาพโซเวียต มันก็อาจจะส่งผลให้เขาได้เรียนรู้อะไรบางอย่างทางศิลปะ, วัฒนธรรม, สังคม, การเมือง ที่ส่งผลในทางอ้อมด้วยการทำให้เขาสร้างหนังที่มี “ความหลอน” แบบเดียวกับผู้กำกับคนอื่นๆที่เคยอยู่ในประเทศเดียวกัน

ในขณะที่สไตล์ของ NIGHT GOD ทำให้นึกถึงผู้กำกับกลุ่มข้างต้น แต่ในส่วนของเนื้อหานั้น เรานึกถึง THE CASTLE (1997, Michael Haneke, Austria) เพราะเราว่าเนื้อหาของ NIGHT GOD มันมีความ Kafkaesque อยู่ด้วย