FILMS ABOUT WORSHIP AND BLASPHEMY

 

มีเพื่อนคนนึงถามเราตั้งแต่วันที่ 19 พ.ค.ว่า เขาอยากให้เราแนะนำหนังที่

 

“1. หนังที่ตัวละครแสดงพิธีกรรมหรือการเคารพต่ออะไรซักอย่าง ทั้งสถาบัน ศาสนา การเมือง เพศ ครอบครัว ลัทธิ ผู้นำ ชนชั้น ทีมบอล etc.

 

 2. หนังที่ตัวละครแสดงการหมิ่น สิ่งต่างๆ ในข้อ 1. เช่น การ blasphemy”

 

แต่เนื่องจากเกิดการรัฐประหารขึ้น ชีวิตของเราก็เลยโลบังพังพินาศไปช่วงนึง เราก็เลยไม่ได้ตอบเขา กว่าจะมาได้ตอบเขาจริงๆ เวลาก็ผ่านไปเกือบเดือนนึงพอดี

 

อันนี้เป็นรายชื่อหนังที่เราตอบเขาไป เราเอามาแปะไว้ในที่นี้ด้วย เผื่อมีใครสนใจหนังกลุ่มนี้เหมือนกัน

 

SPOILERS ALERT

(มีการเปิดเผยตอนจบของหนังบางเรื่อง)

 

1.AGORA (2009, Alejandro Amenábar)

หนังเรื่องนี้เล่าเรื่องราวของหญิงสาวนักวิทยาศาสตร์ที่ไม่ยอมทำตามคำสั่งของผู้นำทางศาสนา

 

2.THE ASSASSINATED SUN (2003, Abdelkrim Bahloul)

หนังเรื่องนี้สร้างจากเรื่องจริงของกวีคนหนึ่งชื่อ Jean Senac ที่อาศัยอยู่ในแอลจีเรีย เขาถูกฆ่าตายอย่างเป็นปริศนา แต่เป็นที่เชื่อกันว่าความเป็นเกย์และความเป็น free spirit ของเขาสร้างความไม่พอใจให้พวกเคร่งจารีตในแอลจีเรียในยุคนั้น และอาจเป็นสาเหตุให้เขาถูกฆ่าตาย

 

3.THE AUTOBIOGRAPHY OF NICOLAE CEAUSESCU (2010, Andrei Ujica, Romania, documentary)

หนังสารคดีเรื่องนี้รวบรวมคลิปข่าวการทำงานต่างๆของนิโคไล เชาเชสกู ผู้นำเผด็จการของโรมาเนียในยุคสงครามเย็น โดยหนังสารคดีเรื่องนี้แสดงให้เห็นว่า ระบอบเผด็จการใช้วิธีการอย่างไรบ้างในการนำเสนอภาพผู้นำของประเทศต่อสายตาประชาชน

 

ฉากเด็ดของหนังคือฉากที่เชาเชสกูไปเยือนเกาหลีเหนือ ซึ่งเป็นประเทศเผด็จการสุดขั้วเหมือนกัน และเชาเชสกูก็ได้รับการต้อนรับอย่างเอิกเกริกอลังการงานสร้างมากๆในเกาหลีเหนือ

 

4.THE DAY I BECAME A WOMAN (2000, Marziyeh Meshkini, Iran)

หนังเรื่องนี้สะท้อนกฎเกณฑ์/แรงกดดันทางสังคมที่มีต่อผู้หญิง และความพยายามที่จะฝ่าฝืนกฎเกณฑ์ดังกล่าว

 

5.THE DEVILS (1971, Ken Russell)

หนังเรื่องนี้มีเค้าโครงมาจากเหตุการณ์จริงในคริสต์ศตวรรษที่ 17 ที่พระคาร์ดินัลของคาทอลิกรูปหนึ่งในฝรั่งเศสพยายามทำลายเมืองๆหนึ่งที่เป็นฐานที่มั่นของฝ่ายโปรเตสแตนต์ พระคาร์ดินัลรูปนี้ก็เลยพยายามหาเรื่องใส่ร้ายพระที่เป็นผู้นำของเมืองนี้ หนังเรื่องนี้มีฉากที่น่าจะเข้าข่าย blasphemy อยู่บ้างเหมือนกัน

 

อันนี้เป็นฉากหนึ่งในหนังเรื่องนี้

http://www.youtube.com/watch?v=J8Xgm1u_SF4

 

6.DEVIL’S PLAYGROUND (2002, Lucy Walker, documentary)

หนังสารคดีเรื่องนี้ติดตามบันทึกชีวิตของวัยรุ่นชาวอามิชกลุ่มหนึ่ง พวกเขาต้องใช้ชีวิตในสังคมที่เคร่งศาสนามากๆของชาวอามิช แต่พวกเขาจะได้รับอนุญาตให้ใช้ชีวิตในโลกโลกีย์สมัยใหม่ได้ช่วงนึง เพื่อให้พวกเขาได้เลือกว่าจะใช้ชีวิตในสังคมภายนอก หรือจะกลับมาใช้ชีวิตแบบชาวอามิชต่อไป

 

7.DOIN’ THE DO มิวสิควิดีโอของ Betty Boo

อันนี้ไม่รู้เข้าข่ายหนังที่แสดงพฤติกรรมท้าทายผู้มีอำนาจหรือเปล่า MV นี้เล่าเรื่องของนักเรียนหญิงที่ถูกอาจารย์+อาจารย์ใหญ่เรียกไปดุด่า แต่เหมือนเธอมีฝาแฝดอีกคนที่เป็นสาวแร่ด และอีสาวแร่ดนี้ก็บุกมาปะทะอาจารย์+อาจารย์ใหญ่ในโรงเรียน

http://www.youtube.com/watch?v=-3U7FyKdBS4

 

8.ELECTRA, MY LOVE (1974, Miklós Jancsó, Hungary)

หนังเรื่องนี้ดัดแปลงมาจากตำนานกรีก และเล่าเรื่องของอีเล็กตร้า หญิงบ้าที่พยายามต่อต้านเอจิสธุส ทรราชย์ที่ปกครองประเทศด้วยการทำให้ประชาชนหวาดกลัวจนไม่กล้าลุกขึ้นมาต่อต้าน หนังเรื่องนี้เป็นหนึ่งในหนังที่ชอบที่สุดในชีวิต ดูหนังเรื่องนี้ได้ที่

http://www.youtube.com/watch?v=2goSQI7FXFM

 

9.FABLES (2012, Sina Wittayawiroj)

อันนี้เป็นอะนิเมชั่นสั้นๆเกี่ยวกับคนที่เชื่อฟังอำนาจเผด็จการ แต่การเชื่อฟังเผด็จการนำไปสู่ความชิบหาย

 

10.THE HANGMAN (1964, Les Goldman + Paul Julian)

อันนี้เป็นอะนิเมชั่นสั้นๆครับ เล่าเรื่องของผู้คนในเมืองๆนึงที่เหมือนตกอยู่ใต้อำนาจเผด็จการ และการที่พวกเขาไม่ยอมลุกขึ้นมาขัดขืน ก็เลยส่งผลให้คนในเมืองถูกฆ่าตายไปเรื่อยๆ

http://www.youtube.com/watch?v=-ggfYYJeX1g

 

11.THE HOTEL NEW HAMPSHIRE (1984, Tony Richardson)

เนื้อหาส่วนหนึ่งของหนังเรื่องนี้เกี่ยวกับครอบครัวนึงในเมืองเล็กๆในอเมริกา ลูกสาวของครอบครัวนี้ (แสดงโดยโจดี้ ฟอสเตอร์) ถูกรุมโทรม แต่ผู้ชายที่รุมโทรมเป็นพวกนักกีฬาประจำโรงเรียนที่ทำชื่อเสียงให้เมืองนี้ เพราะฉะนั้นผู้ชายกลุ่มนี้ก็เลยเหมือนไม่โดนลงโทษครับ (ถ้าจำไม่ผิด)

 

12.THE LAST BOLSHEVIK (1993, Chris Marker)

หนังสารคดีเรื่องนี้แสดงให้เห็นว่า ในยุคที่สตาลินเรืองอำนาจในโซเวียตนั้น มีผู้กำกับหนังกลุ่มหนึ่งที่ทำหนังเชิดชูสตาลินด้วย แต่เมื่อโซเวียตล่มสลายลง ผู้กำกับหนังกลุ่มนั้นก็ถูกประณาม แต่มีบางกรณีที่น่าสนใจ นั่นก็คือกรณีของ Alexander Medvedkin เพราะเขาเป็นผู้กำกับหนังที่ดีมาก แต่ก็เหมือนมีหลักฐานว่า เขาเคยทำหนังเชิดชูสตาลินด้วยเหมือนกัน ซึ่งบางคนก็บอกว่านั่นเป็นเรื่องที่ให้อภัยได้ เพราะว่าเขาคงถูกบังคับในทางตรง หรือไม่ก็ถูกบีบในทางอ้อมให้ทำแบบนั้น แต่ก็มีบางคนที่ประณาม Medvedkin ในเรื่องนี้ โดยเฉพาะคนที่เคยลุกขึ้นต่อต้านสตาลินในยุคนั้น และถูกทรมานในยุคนั้น และลูกหลานของคนกลุ่มนี้ เพราะคนกลุ่มนี้มองว่าการลุกขึ้นต่อต้านสตาลินในยุคนั้นและการถูกทรมานในยุคนั้นเป็นสิ่งที่ถูกต้อง ไม่ใช่การยอมก้มหัวให้สตาลิน

 

ในช่วงท้ายของหนังเรื่องนี้มีบางฉากที่น่าประทับใจมาก นั่นก็คือฉากที่ประชาชนรัสเซียหลังการล่มสลายของโซเวียตใช้ตีนเหยียบรูปปั้นของเลนิน (ถ้าเราจำไม่ผิด)

 

13.THE MILKY WAY (1968, Luis Buñuel)

หนังเรื่องนี้สะท้อนความเหลวไหลไร้สาระของความเชื่อในนิกายต่างๆทางศาสนา ตัวละครตัวนึงอาจจะเชื่อถือศรัทธาในอะไรบางอย่างอย่างจริงจัง แต่ตัวละครอีกตัวนึงก็อาจจะมองว่าสิ่งนั้นเป็นความเชื่อที่ผิดพลาดอย่างมากๆ

 

14.MY TEACHER EATS BISCUIT (คนกราบหมา) (1996, Ing K)

 

15.THE NASTY GIRL (1989, Michael Verhoeven)

หนังเยอรมันเรื่องนี้สร้างจากเรื่องจริงของหญิงสาวคนนึงที่อยู่ในหมู่บ้านที่อ้างว่าชาวบ้านในหมู่บ้านนี้เคยต่อต้านฮิตเลอร์ในช่วง WWII แต่พอหญิงสาวคนนี้ลองสืบค้นประวัติศาสตร์จริงๆ ก็พบว่ามันไม่ใช่เช่นนั้น

 

16.THE NINTH GATE (1999, Roman Polanski)

ถ้าจำไม่ผิด หนังเรื่องนี้นำเสนอตัวละครที่บูชาซาตาน 3 คน แต่ทั้ง 3 คนนี้กลับเป็นศัตรูที่พยายามฆ่ากันเอง เพียงเพราะคัมภีร์บูชาซาตานของ 3 คนนี้มีความแตกต่างจากกันเพียงเล็กน้อย และทั้งสามคนนี้ต่างก็พยายามกล่าวอ้างว่าคัมภีร์บูชาซาตานของตนเป็นคัมภีร์ที่ถูกต้องที่สุด

 

17.OFFSIDE (2006, Jafar Panahi, Iran)

อิหร่านมีกฎห้ามผู้หญิงเข้าไปดูการแข่งขันฟุตบอลในสนาม แต่ก็มีผู้หญิงกลุ่มหนึ่งที่พยายามฝ่าฝืนกฎนี้

 

18.ONE HUNDRED STEPS (2000, Marco Tullio Giordana, Italy)

หนังเรื่องนี้สร้างจากเรื่องจริงของดีเจคนหนึ่งในซิซิลีที่กล้าพูดความจริงเกี่ยวกับมาเฟีย ซึ่งส่งผลให้เขาถูกฆ่าตายในที่สุด

 

19.AN ORDINARY EXECUTION (2009, Marc Dugain)

หนังเรื่องนี้เล่าเรื่องราวความสัมพันธ์ระหว่างสตาลินกับแพทย์หญิงคนหนึ่งที่รักษาสตาลินด้วยความกลัวและต้องรับมือกับข้อผูกมัดต่างๆที่สตาลินบัญชามา โดยหนังเรื่องนี้สะท้อนความหวาดกลัวของประชาชนที่มีต่อสตาลินในยุคนั้นได้เป็นอย่างดี ซึ่งเป็นยุคที่ประชาชนหลายคน “ถูกทำให้หายสาบสูญไป” และหนังเรื่องนี้ได้รับการเปรียบเทียบกับนิยายของ Franz Kafka และ George Orwell ด้วย

 

20.THE PARTY AND THE GUESTS (1966, Jan Nemec, Czechoslovakia)

หนังเรื่องนี้เกี่ยวกับชายหญิงกลุ่มหนึ่งที่เดินเล่นอยู่ในป่าละเมาะ ก่อนจะปะทะกับอันธพาลกลุ่มหนึ่ง พวกเขาจะเลือกเช่นไรระหว่างการทำตามคำสั่งของอันธพาลกลุ่มนี้แต่โดยดี และรื่นเริงไปกับงานปาร์ตี้ที่อันธพาลกลุ่มนี้จัดขึ้น หรือว่าพวกเขาจะลุกขึ้นคัดค้านอันธพาลกลุ่มนี้

 

21.PLANKING (2011, Chulayarnnon Siriphol)

หนังเรื่องนี้บันทึกภาพคนที่ทำ planking ตามสถานที่ต่างๆ ในเวลาเดียวกับที่หลายๆคนยืนตรงเคารพธงชาติ

 

22.PRIEST (1994, Antonia Bird)

หนังเกี่ยวกับพระหนุ่มรูปหล่อที่ชาวบ้านศรัทธา แต่เมื่อความจริงเปิดเผยว่าเขาเป็นเกย์ ชาวบ้านจะมีปฏิกิริยาอย่างไรกับพระรูปนี้

 

23.REPUBLIC OF SIN (FEVER MOUNTS AT EL PAO) (1959, Luis Bunuel)

หนังเรื่องนี้เกี่ยวกับชายหนุ่มคนนึงที่อยู่ในประเทศที่เป็นระบอบเผด็จการ เขาเขาพยายามเปลี่ยนแปลงระบอบนี้จากภายใน ด้วยการทำตัวเป็นเจ้าหน้าที่รัฐที่ยอมประนีประนอมกับระบอบในระดับนึง แต่ในตอนจบเขาก็พบว่าต่อให้เขาก้าวขึ้นมาเป็นตำแหน่งใหญ่แค่ไหน แต่ถ้าหากเขาไม่ได้เป็นประธานาธิบดี เขาก็ไม่สามารถแก้ไขกฎเล็กๆน้อยๆที่เขาเห็นว่ามันสำคัญมากได้ นั่นก็คือกฎการใส่โซ่ตรวนนักโทษการเมือง

 

 ในตอนจบของหนังเรื่องนี้ เขาได้เป็นผู้ว่าการเกาะเกาะนึง และเขาก็ตัดสินใจสั่งให้ปลดโซ่ตรวนนักโทษการเมืองในเกาะนั้น ถึงแม้ว่าการทำเช่นนั้นจะทำให้ประธานาธิบดีสั่งลงโทษประหารชีวิตเขาก็ตาม การที่เขาตัดสินใจละเมิดคำสั่งในตอนจบของเรื่อง มันเท่ากับว่าเขาเลือกที่จะฆ่าตัวตาย เพราะเขาทนระบอบนี้ไม่ไหวอีกต่อไป

 

24.LE SILENCE (2004, Orso Miret)

พระเอกของหนังเรื่องนี้พบกับ moral dilemma ในสังคมของเกาะคอร์ซิกา เพราะเขาเป็นพยานที่เห็นเหตุการณ์ฆาตกรรม แต่กลุ่มเพื่อนๆและกลุ่มสังคมของเขาไม่ต้องการให้เขาให้การกับตำรวจ แล้วเขาจะเลือกเช่นไร ระหว่างการทำตามมโมสำนึกของตนเอง กับการทำตามแรงกดดันจากสังคมที่ต้องการให้เขาปิดปากเงียบ

 

25.SILENT WEDDING (2008, Horatiu Malale, Romania)

หนังเรื่องนี้พูดถึงช่วงที่สตาลินตาย แล้วมีการออกกฎว่าประเทศบริวารในเครือโซเวียตห้ามจัดงานรื่นเริงเป็นเวลา 7 วันหรืออะไรทำนองนี้ แต่ปรากฏว่าชาวบ้านแห่งหนึ่งในโรมาเนียมีกำหนดจะจัดงานแต่งงานกันอยู่แล้ว พวกเขาก็เลยแอบจัดงานแต่งงานกันอย่างลับๆ ซึ่งถือเป็นการฝ่าฝืนคำสั่ง และสิ่งนี้ก็นำไปสู่โศกนาฏกรรมอันเลวร้าย

 

26.6PM (2011, Sinjai Piraisangjun + Palakorn Jiamtiranat, 20min)

หนังสารคดีเรื่องนี้บันทึกภาพคนกลุ่มหนึ่งที่เต้นรำกันอย่างเอิกเกริกในเวลาที่คนอื่นๆเคารพธงชาติในเวลา 6 โมงเย็นที่อนุสาวรีย์ชัย และคนกลุ่มนี้ก็ยืนตรงเคารพธงชาติกันในเวลาอื่นๆที่ไม่ใช่ 6 โมงเย็น

 

27.STORM OVER ASIA (1928, Vsevolod Pudovkin)

หนังเรื่องนี้มีการนำเสนอภาพพิธีกรรมทางศาสนาพุทธ แต่หนังเรื่องนี้ใช้วิธีการบางอย่างที่ทำให้พิธีกรรมในหนังเรื่องนี้ออกมาดูน่าขัน

 

28.THE SWIMMER (1981, Irakli Kvirikadze, USSR)

เนื้อหาส่วนหนึ่งของหนังเรื่องนี้เกี่ยวกับยุคสตาลินในโซเวียตรัสเซีย ตัวละครตัวนึงมีลูกชายตัวเล็กๆอายุประมาณ 5-6 ขวบ แล้วลูกชายคนนี้ก็เล่นซนด้วยการเอาตุ๊กตาสตาลินตัวเล็กๆไปหย่อนในตู้เลี้ยงปลา แต่พอดีเจ้าหน้าที่รัฐมาเห็นเข้า ก็เลยมองว่ามันเป็น blasphemy และสั่งให้เอาพ่อของเด็กคนนี้ไปประหารชีวิต

 

29.13 ROSES (2007, Emilio Martínez Lázaro, Spain)

หนังเรื่องนี้สร้างจากเรื่องจริงของหญิงสาว 13 คนที่ถูกกล่าวหาว่าช่วยเหลือกลุ่มกบฏในการต่อต้านนายพลฟรังโก ซึ่งเป็นเผด็จการที่ปกครองสเปน และหญิงสาว 13 คนนี้ก็ถูกตัดสินประหารชีวิต

 

30.THE THREE INVENTORS (1980, Michel Ocelot)

หนังเรื่องนี้นำเสนอครอบครัวนักประดิษฐ์พ่อแม่ลูกที่ประดิษฐ์สิ่งของต่างๆที่มีประโยชน์ แต่นั่นดูเหมือนจะเป็นการฝ่าฝืนกฎเกณฑ์ของสังคม และนำมาซึ่งโศกนาฏกรรมที่สุดแสนสะเทือนใจ

 

ดูหนังเรื่องนี้ได้ที่

http://www.youtube.com/watch?v=9r98ctMmolw

 

31.THE UNFINISHED SONG (2001, Maziar Miri, Iran)

อิหร่านมีกฎห้ามผู้หญิงร้องเพลงในที่สาธารณะ แต่พระเอกของหนังเรื่องนี้พยายามตามหานักร้องหญิงคนหนึ่งที่หายสาบสูญไป และพบกับอุปสรรคมากมายในระหว่างการตามหา

 

32.UNVOLLSTÄNDIGE UND UNFINISHED VOL.2 (2014, Ratchapoom Boonbunchachoke)

หนังเรื่องนี้มีบางส่วนที่พูดถึงขี้หมาที่มีรูปร่างคล้ายสิ่งศักดิ์สิทธิ์  ซึ่งทำให้คนพากันมาบูชาขี้หมาก้อนนั้น

 

33.THE YEAR OF THE CANNIBALS (1970, Liliana Cavani, Italy)

หนังเรื่องนี้ดัดแปลงมาจากตำนาน Antigone ของกรีก และมีเนื้อหาเกี่ยวกับประเทศที่อยู่ภายใต้ระบอบเผด็จการ โดยทางการจะฆ่าคนที่คัดค้านระบอบนี้ และทิ้งศพของพวกเขาไว้ตามท้องถนน โดยใครก็ตามที่พยายามจะเคลื่อนย้ายศพไปทำพิธีก็จะถูกฆ่าตายตามไปด้วย อย่างไรก็ดี นางเอกพยายามจะเคลื่อนย้ายศพเหล่านี้

 

The photo comes from ELECTRA, MY LOVE.