DRAMATISTS MUST DIE (2013, Rattapong Pinyosopon, stage play, A+/A)

 

DRAMATISTS MUST DIE (2013, Rattapong Pinyosopon, stage play, A+/A)

นักการละครต้องตาย (รัฐพงศ์ ภิญโญโสภณ)

 

SPOILERS ALERT

 

 

ละครเวทีเรื่องนี้ทำให้เรานึกถึงสิ่งต่างๆดังต่อไปนี้

 

1.เราชอบประเด็นเรื่องระบอบเผด็จการกับการที่ตัวพระเอกไม่สามารถทำตามความฝันของตัวเองได้เพราะต้องทำมาหาเลี้ยงชีพนะ แต่ถึงแม้เราจะชอบประเด็นเหล่านี้ เรากลับไม่อินกับมันมากเท่าที่ควร เรารู้สึกว่าละครเรื่องนี้มันขาด magic บางอย่างน่ะ ไม่รู้ว่าเกิดจากสถานที่แสดงไม่เอื้ออำนวย หรือเป็นเพราะเรานั่งใกล้นักแสดงมากเกินไปหรือเปล่า เราได้ที่นั่งแถวหน้าสุดในรอบแรกของละครเรื่องนี้ เราก็เลยไม่แน่ใจว่าการที่เรานั่งใกล้นักแสดงมากเกินไปมันมีส่วนในการทำลาย magic ของละครหรือเปล่า

 

ในแง่นึงความรู้สึกของเราที่มีต่อละครเรื่องนี้ มันเป็นขั้วตรงข้ามกับความรู้สึกของเราที่มีต่อละครเรื่อง “M. ANTOINE ทำอย่างไรให้โง่” (2013, Ben Busarakamwong) นะ เพราะในเรื่องนั้นเราไม่รู้สึกอินกับเนื้อหาในละครเลย ทั้งปัญหาชีวิตของ M. Antoine และปัญหาในการแสดงละครเวที แต่เรากลับชอบ “M. ANTOINE ทำอย่างไรให้โง่” มากๆ เพราะเราว่ามันมีเสน่ห์ทางการแสดงอย่างมากๆ แต่ “นักการละครต้องตาย” มันไม่มีเสน่ห์แบบนั้น

 

2.แต่เราก็ไม่แน่ใจเหมือนกันว่า การที่เรารู้สึกว่า “นักการละครต้องตาย” มันขาดเสน่ห์หรือ magic แบบละครเวที มันเป็นสิ่งที่ผู้กำกับจงใจอยู่แล้วหรือเปล่า เพราะละครเรื่องนี้อาจจะต้องการพูดถึงความขัดแย้งระหว่างโลกแห่งความจริงที่แข็งกระด้างและเย็นชา กับโลกแห่งความฝันที่อยู่ในหัวของพระเอก เพราะฉะนั้นการที่ละครเรื่องนี้มันดูค่อนข้างแข็งกระด้าง และขาดมนตร์มายาแบบละครเวทีเรื่องอื่นๆ มันอาจจะเป็นสิ่งที่ผู้กำกับจงใจอยู่แล้วก็ได้

 

จุดนึงที่ทำให้เราสงสัยว่าผู้กำกับอาจจะต้องการให้ละครออกมาดูขาด magic อยู่แล้ว ก็คือช่วงต้นของเรื่องนี้ที่ผู้กำกับใช้วิธีการที่ย้ำเตือนคนดูว่า พวกเขากำลังดูละครอยู่ คือผู้กำกับอาจจะจงใจทำลาย magic ของละครอยู่แล้วตั้งแต่ช่วงต้นเรื่อง

 

3.แต่ถึงแม้โดยรวมๆแล้วเราจะรู้สึกว่าละครเรื่องนี้ขาด magic แต่มันก็ไม่ใช่ทั้งหมดของละครเรื่องนี้นะ เราว่าการแสดงของคุณศรชัย ฉัตรวิริยะชัยในเรื่องนี้ มันยังมี magic ของละครเวทีอย่างเต็มที่อยู่ มันดูมีทักษะแพรวพราวมากๆ แต่เราไม่ได้ต้องการจะบอกว่าคนอื่นๆเล่นได้ไม่ดีเท่าคุณศรชัยนะ เราแค่ต้องการจะบอกว่าเราชอบการแสดงของคุณศรชัยในเรื่องนี้มาก แต่มันขึ้นอยู่กับบทที่เขาได้รับด้วยแหละ บทของเขามันเป็นบทของตัวละครที่อยู่ในโลกจินตนาการของพระเอก อยู่ใน “ละครซ้อนละคร” มันก็เลยอาจจะเอื้อให้เล่นแสดงออกอะไรได้มากกว่า ในขณะที่ตัวละครที่แสดงโดยคุณอรดา ลีลานุชเป็นตัวละครที่อยู่ในโลกแห่งความเป็นจริง การแสดงมันก็เลยต้องออกมาในอีกแบบนึง

 

4.ประเด็นเรื่อง “เกาหลีเหนือ+เผด็จการ” ดูน่าสนใจดี แต่ไม่กระทบเรามากเท่า KIM JONG-IL IS DEAD (2013, Rattapong Pinyosopon, A+15) เราไม่แน่ใจเหมือนกันว่าประเด็นเรื่องเผด็จการใน “นักการละครต้องตาย” มันมีอะไรใหม่ๆหรือน่าสนใจเพิ่มเข้ามาจาก KIM JONG-IL IS DEAD หรือเปล่า เราว่ามันน่าสนใจดีที่ละครสองเรื่องนี้นำเสนอเรื่องเผด็จการออกมาในโทนต่างกัน โดย KIM JONG-IL IS DEAD ออกมาในแนวซีเรียสจริงจัง ส่วน “นักการละครต้องตาย” ออกมาในแนวตลกขบขันเสียดสี แต่เรารู้สึกว่าประเด็นนี้ใน “นักการละครต้องตาย” มันไม่ได้ทำให้เราคิดอะไรเพิ่มมากขึ้นไปจาก KIM JONG-IL IS DEAD มากนัก เราก็เลยไม่ได้ประทับใจกับจุดนี้ของละครมากนัก ทั้งๆที่โดยปกติแล้วเราจะชอบประเด็นเรื่องเผด็จการและเสรีภาพในการแสดงออกมากๆ

 

5.ส่วนประเด็นเรื่องที่พระเอกต้องละทิ้งความฝันในการทำละครจรรโลงสังคมเพราะความจำเป็นในการหาเงินมาเลี้ยงชีพ เป็นประเด็นที่เราน่าจะรู้สึกร่วมกับมันอย่างรุนแรง แต่ไปๆมาๆแล้วเรากลับไม่อินกับประเด็นนี้มากเท่าที่ควร ซึ่งจริงๆแล้วเราก็ไม่แน่ใจว่านี่คือสิ่งที่ผู้กำกับตั้งใจหรือเปล่า เราไม่แน่ใจว่าผู้กำกับต้องการให้คนดู sympathize กับพระเอก หรือ sympathize กับตัวละครของอรดา หรือทั้ง sympathize+เวทนา+รำคาญพระเอกไปด้วยในขณะเดียวกัน อย่างไรก็ดี โดยส่วนตัวแล้ว เราชอบที่ละครไม่ได้นำเสนอตัวละครพี่สาวออกมาในแบบ “ผู้ร้าย” อย่างเต็มตัว แต่ทำให้เราเข้าใจตัวละครตัวนี้และค่อนข้างเห็นด้วยกับการกระทำของตัวละครตัวนี้มากๆ แต่ในขณะเดียวกันเราก็เห็นใจพระเอกไปด้วยในขณะเดียวกัน

 

6.ถ้าเอาเฉพาะเส้นเรื่องหลักของละครเรื่องนี้ มันก็เป็นเส้นเรื่องในแบบที่เราชอบนะ เพราะละครเรื่องนี้ไม่ได้จบลงด้วยการบอกว่า “จงสู้ต่อไปเพื่อความฝันของตัวคุณเอง สักวันความฝันของคุณจะกลายเป็นจริง” แต่จบลงด้วยการบอกว่า “ชีวิตคนเรามันไม่มีทางสมหวังได้ทุกอย่างหรอก เราต้องยอมรับความจริงข้อนี้ของชีวิต เราฝันได้ แต่เราต้องยอมรับความจริงที่ว่ามันอาจจะเป็นได้เพียงความฝันเท่านั้น”

 

7.ชอบการ blend กันของโลกแห่งความจริงกับความฝันด้วย โดยเฉพาะการที่ตัวละครพี่สาวเข้ามาในความฝัน มันทำให้เราคิดต่อไปได้ว่า จริงๆแล้วตัวละครพี่สาวอาจจะไม่มีจริงก็ได้ บางทีตัวละครพี่สาวอาจจะเป็นตัวแทนของ “เหตุผล” ที่อยู่ในใจพระเอก

 

8.ปกติแล้วเรามักจะอินกับประเด็นเรื่อง “ตัวละครมีความฝัน แต่ไม่สามารถทำตามความฝันได้ เพราะความจำเป็นในการหาเงินมาเลี้ยงชีพ” เพราะมันตรงกับชีวิตเราและเพื่อนๆเรา เราเองก็อยากมีเวลาเขียนถึงหนังหลายๆเรื่องที่เราชอบสุดๆ แต่เรากลับแทบไม่มีเวลาเขียนถึงหนังที่เราชอบสุดๆเลย เพราะเราต้องเอาเวลาไปทำงานหาเงิน+ดูแลสุขภาพ เพื่อนๆเราก็ประสบปัญหาแบบเดียวกัน บางคนอยากทำหนัง แต่ก็ต้องทำงานธนาคารแทน บางคนอยากเขียนหนังสือ แต่ก็ต้องทำงานเป็นเภสัช บางคนอยากเป็นดีไซเนอร์ แต่ก็ต้องทำงานเป็นครูสอนฟิสิกส์

 

เรามักจะอินกับหนังที่พูดถึงตัวละครที่ประสบปัญหาทางการเงินด้วย อย่างเช่น ILO ILO (2013, Anthony Chen) และ “ยอดมนุษย์เงินเดือน” (2012, วิรัตน์ เฮงคงดี) แต่ DRAMATISTS MUST DIE ทำให้เราอินกับจุดนี้ในระดับหนึ่ง แต่ไม่ได้อินมากนัก

 

เราก็เลยสงสัยว่า ทั้งๆที่ตัวพระเอกมันมีชีวิตที่เอื้อให้เราอินกับมันมากๆ แต่ทำไมเราถึงไม่อินกับมันมากนัก ซึ่งเราก็ไม่แน่ใจเหมือนกันว่าสาเหตุเป็นเพราะอะไร บางทีสาเหตุอาจจะเป็นเพราะว่าผู้กำกับละครเรื่องนี้อาจจะไม่ได้ต้องการให้ผู้ชมสงสารตัวละครตัวนี้มากนักก็ได้ หรือสาเหตุอาจจะเป็นเพราะว่าตัวพระเอกมันฟูมฟายกับเรื่องนี้มากเกินไป เพราะเรามองว่าเรื่องแบบนี้เป็นเรื่องที่คนจนๆอย่างเราต้องเจอกันเป็น “ปรกติธรรมดา” อยู่แล้ว คนอย่างเราแทบไม่มีทางที่จะได้ประกอบอาชีพดังใจฝันอยู่แล้ว มันเป็นเรื่องธรรมดาที่คนอย่างเราต้องทนลำบากทำงานหามรุ่งหามค่ำ ต้องทนทำงานที่ตัวเองไม่ enjoy อยู่แล้ว เรื่องนี้มันเป็นเรื่องน่าเศร้า แต่ในแง่นึงมันเป็นเรื่องธรรมดาสามัญสำหรับชีวิตเราและเพื่อนๆเราที่เลือกเกิดไม่ได้ แต่ตัวละครพระเอกกลับทำเหมือนกับว่าเรื่องนี้มันรุนแรงมากๆหรือมันสำคัญมากๆที่เขาไม่สามารถทำละครในแบบที่เขาต้องการ เราก็เลยรู้สึกตะขิดตะขวงใจกับจุดนี้นิดหน่อย คือถ้าหากพระเอกไม่สามารถทำละครแบบที่เขาต้องการ เพราะกฎหมายประเทศนี้มันอยุติธรรม และพระเอกรู้สึกเจ็บปวดมากๆกับจุดนี้ เราจะรู้สึกว่าจุดนี้มันโอเค เพราะเราก็รู้สึกรุนแรงมากๆกับเรื่องทำนองนี้เหมือนกัน แต่ถ้าหากพระเอกไม่สามารถทำละครแบบที่ตัวเองต้องการ เพราะเขาต้องเอาเวลาไปทำงานหาเงิน เรารู้สึกว่าเรื่องแบบนี้มันเป็นเรื่องธรรมดาน่ะ เราและเพื่อนๆเราต่างก็เจอปัญหาแบบนี้กันทั้งนั้น

 

สรุปว่าเราชอบ “ประเด็น” นี้มากๆ เพราะมันตรงกับชีวิตเราและเพื่อนๆเรา แต่ “โทนอารมณ์” ในการนำเสนอประเด็นนี้มันฟูมฟายมากเกินไปน่ะ เราก็เลยไม่ได้อินกับละครเรื่องนี้มากเท่าที่ควร

 

9.แต่เราก็ไม่แน่ใจเหมือนกันว่า การที่เราไม่ชอบความฟูมฟายของตัวพระเอกในตอนท้ายของเรื่องนี้ มันเป็นเพราะว่าโดยปกติแล้วเราชอบการแสดงออกแบบนิ่งเงียบใน “ภาพยนตร์” มากกว่าการแสดงออกแบบที่ต้องเปล่งพลังไปให้ถึงคนดูแถวหลังสุดใน “ละครเวที” หรือเปล่า บางทีการที่เราชอบละครเรื่องนี้แค่ในระดับ A+/A (แปลว่า “เกือบจะชอบมาก”) อาจจะเป็นเพราะรสนิยมส่วนตัวของเราที่ชอบภาพยนตร์ มากกว่าละครเวทีก็ได้

 

ถ้าหากเราไม่ชอบความฟูมฟายของพระเอกในตอนท้ายของ DRAMATISTS MUST DIE แล้วการแสดงออกแบบไหนที่เราชอบ การแสดงแบบที่เราชอบมันคือการแสดงแบบในภาพยนตร์ที่ Ray Carney เขียนถึงในหนังสือ “ฟิล์มไวรัส 2” เราขอ quote คำพูดของ Ray Carney มาไว้ในที่นี้ด้วยแล้วกัน เพื่อแสดงให้เห็นว่ารสนิยมส่วนตัวของเราชอบแบบไหนจ้ะ

 

“แสดงออกมากไม่ใช่เรื่องดี มันง่ายที่จะ “ก่อเรื่อง” ด้วยการทำท่าโกรธโวยวาย แต่การหงุดหงิดระบายอารมณ์เป็นเรื่องสำหรับสถานเลี้ยงเด็ก ถ้าฉากสำคัญในหนังของคุณเป็นฉากที่มีตัวแสดงตะโกน ทำท่าทำทาง ร้องไห้ นั่นอาจหมายความว่ามีบางอย่างผิดปกติในตัวคุณเกี่ยวกับการทำความเข้าใจชีวิต

 

ดังที่ Carl Theodor Dreyer เคยกล่าวไว้ ฉากสะเทือนใจของชีวิตมักจะเกิดขึ้นอย่างเงียบๆ สงบงันที่มุมห้องใดมุมห้องหนึ่ง เวลาที่คุณได้ข่าวร้าย ปกติคุณจะพูดไม่ออก อาจจะอีกหลายวันกว่าที่คุณจะคุยถึงมันได้

 

ฉากยิ่งใหญ่คือฉากที่ตัวละครไม่ร้องไห้ แต่คนที่ร้องไห้กลับเป็นคนดู ซึ่งมักจะเป็นปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นบ่อยเมื่อตัวละครปฏิเสธไม่ยอมร้องไห้เอง เพราะตัวละคร Joan of Arc ในหนังของ Dreyer ไม่ยอมร้องไห้ นั่นกลับเป็นเหตุให้เราร้องไห้เอง”

 

ในแง่นึงเราก็ชอบการแสดงแบบโอเวอร์มากๆ ปล่อยพลังเต็มที่แบบใน “M. ANTOINE ทำอย่างไรให้โง่” กับการแสดงของคุณศรชัยในเรื่องนี้นะ แต่มันไม่ใช่การแสดงแบบที่ทำให้เรารู้สึกซาบซึ้งเห็นใจตัวละครน่ะ เพราะฉะนั้นเราก็เลยมีปัญหากับฉากจบของ DRAMATISTS MUST DIE เพราะเราว่าในฉากนั้นมันดูเหมือนน่าจะทำให้เรารู้สึกเห็นใจตัวละครได้ แต่มันกลับทำให้เรารู้สึกว่าตัวละครมันฟูมฟายมากเกินไปแทน คือถ้าหากละครเรื่องนี้ทำเป็นหนัง แล้วตัวพระเอกใช้การแสดงแบบนิ่งเงียบ ยอมรับว่าชีวิตคนเรามันเต็มไปด้วยความผิดหวัง และการต้อง compromise กับอะไรหลายๆอย่างในชีวิต มันก็อาจจะทำให้เรารู้สึกอินกับตัวพระเอกจ้ะ แต่เราก็ไม่แน่ใจเหมือนกันว่าพอมันเป็นละครเวที ไม่ใช่ภาพยนตร์ แล้วการแสดงออกแบบไหนถึงจะเหมาะสมกับตัวพระเอกในเรื่องนี้