THE PROTAGONIST IN BRESSON’S FILM

 THE PROTAGONIST IN BRESSON’S FILM (2023, Naruepong Boonkert, 30.49min, A+30)

 

1.เราเคยคุยกับเพื่อน cinephile บางคนในช่วงต้นปี 2023 ว่า พอเราเห็นคุณ Weerapat Sakolvaree แล้วเรารู้สึกว่า บุคลิกของเขาทำให้นึกถึงพระเอกภาพยนตร์เรื่อง THE DEVIL, PROBABLY (1977, Robert Bresson) ซึ่งเพื่อน cinephile ท่านนั้นก็เห็นด้วย

 

ปรากฏว่าวันนี้เราได้ดูหนังเรื่อง THE PROTAGONIST IN BRESSON’S FILM (2023, Naruepong Boonkert, 30.49min, A+30) แล้ว ก็พบว่าหนังเรื่องนี้นำแสดงโดยคุณ Weerapat เราก็เลยหวีดร้องสุดเสียง เพราะมันเหมือนช่วยยืนยันว่า น่าจะมีคนอื่น ๆ ด้วยเหมือนกันที่เห็นบุคลิกของคุณ Weerapat แล้วนึกถึงหนังของ Robert Bresson 55555

 

2.ส่วนตัวหนัง THE PROTAGONIST IN BRESSON’S FILM เราก็ชอบสุดขีดนะ สิ่งที่เราชอบในหนังเรื่องนี้ ก็รวมถึง

 

2.1 style ของหนังเรื่องนี้ คือเราแอบรู้สึกราวกับว่า ในหนังเรื่องนี้ THE STYLE IS THE SUBSTANCE น่ะ ราวกับว่า สไตล์ คือเนื้อหาหลักของหนังเรื่องนี้ แต่มันไม่ใช่ว่าหนังเรื่องนี้มีแต่สไตล์นะ เพราะหนังเรื่องนี้มันก็มีเนื้อหาและเรื่องราวของมันเหมือนกัน แต่เรารู้สึกว่าสไตล์ของมันโดดเด้งถูกจริตเรามาก ๆ จนพอดูจบแล้วเรากลับจำได้แต่สไตล์ของหนังเป็นหลัก แต่จำเนื้อหาอื่น ๆ ของหนังไม่ค่อยได้ในการดูรอบแรก

 

2.2 พลังทางภาพและเสียงของหนังเรื่องนี้ เข้าทางเรามาก ๆ ตั้งแต่ฉากแรก ๆ ที่มีการตั้งกล้องนิ่งถ่ายแสงลอดหน้าต่าง+ผ้าม่านออกมาได้งามมาก ๆ จนถึงฉากท้าย ๆ บนสะพานลอยที่งดงามพิลาสพิไลที่สุด

 

2.3 การเลือก location แต่ละจุดก็น่าสนใจมาก ๆ

 

2.4 ดูหนังเรื่องนี้แล้วรู้สึกเศร้ามาก ๆ ด้วย และดูแล้วก็ยิ่งคิดถึง THE DEVIL, PROBABLY มากยิ่งขึ้นไปอีก เพราะเรารู้สึกว่า THE DEVIL, PROBABLY มันเหมือนเป็นหนังที่ตอกย้ำ “ความล่มสลายในการปฏิวัติของหนุ่มสาว ตั้งแต่การลุกฮือของหนุ่มสาวในยุโรป โดยเฉพาะในฝรั่งเศสในปี 1968 เรื่อยมาจนถึงการก่อกำเนิดของกลุ่มก่อการร้าย Baader Meinhof, กลุ่ม Red Brigade, etc.” อะไรต่าง ๆ ซึ่งการลุกฮือของหนุ่มสาวทั่วยุโรปตั้งแต่ปี 1968 จนถึงทศวรรษ 1970 มันก็ไม่สามารถนำพาไปสู่การโค่นล้มทุนนิยมหรือจักรวรรดินิยมอเมริกาหรืออะไรได้ และหนังเรื่อง THE DEVIL, PROBABLY ก็เหมือนเป็นบทสรุปของความล้มเหลวในการปฏิวัติของหนุ่มสาวยุคนั้น

 

ในแง่เดียวกัน THE PROTAGONIST IN BRESSON’S FILM ก็ทำให้เรารู้สึกแบบนั้นเหมือนกัน ราวกับว่าหนังเรื่องนี้เป็นภาคต่อของหนังหลาย ๆ เรื่องที่กำกับโดยคุณ Weerapat Sakolvaree ราวกับว่ามันเป็นภาคต่อของ NOSTALGIA (2022, Weerapat Sakolvaree, 14min, A+30) , THE ETERNAL LABYRINTH (2022, Weerapat Sakolvaree, 30min, A+30), ZOMBIE CITIZENS (2021, Weerapat Sakovaree, 11min, documentary) และในแง่หนึ่ง มันก็อาจจะเป็นภาคต่อของ PARADOX DEMOCRACY (2024, Uruphong Raksasad, documentary, 61min, A+30) ด้วย แต่เป็นภาคต่อแบบ tragic ending เพราะมันเหมือนกับว่า การลุกฮือของหนุ่มสาวในไทยตั้งแต่ปี 2020 เป็นต้นมา มันไม่ได้ก่อให้เกิดความเปลี่ยนแปลงมากเท่าที่ควร ราวกับว่ามันล้มเหลว และนำไปสู่การล่มสลายของจิตวิญญาณทางการเมือง คล้าย ๆ กับใน THE DEVIL, PROBABLY เหลือไว้เพียงความว่างเปล่า

 

แต่ในแง่หนึ่ง เราก็คิดว่าการลุกฮือของหนุ่มสาวในยุโรปตั้งแต่ปี 1968 เป็นต้นมา มันก็อาจจะไม่ได้ “ล้มเหลว” ไปซะทั้งหมดก็ได้นะ คือการลุกฮือในปี 1968 มันอาจจะไม่ได้นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงอย่างฉับพลันทันทีก็จริง แต่มันก็อาจจะเป็นปัจจัยหนึ่งที่ค่อย ๆ ผลักดันสังคมไปในทางที่ถูกที่ควรก็ได้ เราอาจจะไม่ได้เห็นการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วฉับพลัน แต่การเปลี่ยนแปลงอาจจะค่อย ๆ ดำเนินต่อไปทีละน้อย เพราะหลังจากเกิดการลุกฮือในปี 1968 และ THE DEVIL, PROBABLY ออกฉายในปี 1977 ต่อมาในปี 1981 ประเทศฝรั่งเศสก็ได้ประธานาธิบดีที่มาจาก “พรรคการเมืองฝ่ายซ้าย” เป็นคนแรกในรอบหลายสิบปี ชัยชนะของฝ่ายซ้ายมันเกิดขึ้นได้จริง เพียงแต่อาจจะไม่ได้เกิดขึ้นอย่างฉับพลัน

 

เพราะฉะนั้นเราก็เลยคาดหวังในแง่ดีว่า THE PROTAGONIST IN BRESSON’S FILM ก็อาจจะมีสถานะคล้าย ๆ THE DEVIL, PROBABLY ในแง่นี้ด้วยเช่นกัน หนังเรื่องนี้อาจจะเพียงแค่บันทึก “การฝ่อตัว” หลังการลุกฮือครั้งใหญ่ของหนุ่มสาว แต่มันไม่ได้หมายความว่า ทุกอย่างล้มเหลว เพราะความเปลี่ยนแปลงยังคงดำเนินต่อไปเรื่อย ๆ เพียงแต่ว่าความเปลี่ยนแปลงมันไม่ได้เกิดขึ้นอย่างร้อนแรงและเห็นได้ชัดเท่านั้นเอง

 

3.ถึงแม้เราจะชอบ THE PROTAGONIST IN BRESSON’S FILM อย่างรุนแรง แต่เราก็ไม่ได้ชอบหนังเรื่องนี้มากที่สุดในบรรดาหนังที่เข้าชิงรางวัลช้างเผือกพิเศษปีนี้นะ เพราะหนังที่เราชอบที่สุดในกลุ่มนี้ก็คือ “อื่น ๆ นับจากนี้” OTHERS FROM NOW ON (2024, Tanadol Sodsri, 30min, A+30) ซึ่งเป็นหนังที่เราดูแล้วร้องห่มร้องไห้อย่างรุนแรงที่สุด และเป็นหนังที่เราดูแล้วนึกถึง Robert Bresson อย่างรุนแรงสุดขีดเหมือนกัน เพราะ OTHERS FROM NOW ON นี่คือหนังที่เหมาะฉายปะทะกับ MOUCHETTE (1967, Robert Bresson) มาก ๆ

 

4.ถ้าหากจะฉายหนังเรื่อง THE PROTAGONIST IN BRESSON’S FILM ควบกับหนังเรื่องไหน เราก็คิดว่า เราอยากให้มีคนฉายมันควบกับหนังอีกเรื่องที่เคยเข้าชิงรางวัล “ช้างเผือกพิเศษ” เหมือนกันเมื่อ 17 ปีก่อน ซึ่งก็คือหนังเรื่อง THE OTHER WORLD คนละโลก (2007, Chutchon Ajanakitti, 16min, A+30) เพราะทั้ง เรื่อง THE PROTAGONIST IN BRESSON’S FILM และ THE OTHER WORLD ต่างก็ทำให้เราทึ่งสุดขีดกับ “ความสามารถในการกำกับภาพยนตร์ของเด็กมัธยม” เหมือนกัน และเพราะว่าหนังทั้งสองเรื่องนี้ บันทึก/ถ่ายทอด “จิตวิญญาณขบถที่บอบช้ำของคนหนุ่ม” เอาไว้ได้อย่างดีงามสุดขีดเหมือนกัน ถ้าหากเราจำไม่ผิดนะ

 

บางคนอาจจะรู้สึกว่า ชื่อผู้กำกับภาพยนตร์เรื่อง “THE OTHER WORLD คนละโลก” มันคุ้น ๆ ซึ่งถ้าหากเราเข้าใจไม่ผิด ผู้กำกับภาพยนตร์เรื่องนี้ในปี 2007 ในช่วงที่เขายังเป็น “เด็กมัธยม” นั้น ในเวลาต่อมา เขาก็คือคนเดียวกันกับผู้ประพันธ์หนังสือ “ลุกไหม้สิ! ซิการ์” นั่นเอง