THE MISSION 2023

 

พอได้ดูหนังของ Hayao Miyazaki หลาย ๆ เรื่อง ตอนนี้ก็เลยเข้าใจแล้วว่า ทำไมคนถึงบอกกันว่า Karel Zeman คือ “แรงบันดาลใจ” ของ Hayao Miyazaki

 

รูปจาก INVENTION FOR DESTRUCTION (1958, Karel Zeman, Czechoslovakia, animation, 83min, A+30) ที่ทางสถานทูตของสาธารณรัฐเช็กเคยนำมาฉายในกรุงเทพในปี 2016 หนังเรื่องนี้ติดอันดับ 4 ในลิสท์หนังสุดโปรดของเราประจำปี 2016

+++

THE MISSION (2023, Amanda McBaine, Jesse Moss, USA, documentary, A+30)

 

1.ชอบหนังเรื่องนี้อย่างสุดขีดมาก ๆ คือในแง่หนึ่งเราก็แอบเบื่อหนังที่มี “ผู้ร้าย” แบบทั่วไป ประเภท “คนที่อยากได้เงินจนยอมทำชั่ว, gangsters, คนที่ตกอยู่ในโลภ, โกรธ, หลง ราคะ โทสะ โมหะต่าง ๆ, etc.” เราก็เลยสนใจหนังที่นำเสนอตัวละครที่ “อยากทำในสิ่งที่ตัวเองคิดว่าดี” หรือ “อยากช่วยเหลือผู้อื่น เพราะคิดว่าการได้ช่วยเหลือผู้อื่นคือการทำดี” หรือคนที่ “อยากยัดเยียดความเชื่อที่ตัวเองคิดว่าดี ไปให้แก่ผู้อื่น” แต่ “การพยายามทำความดี” ของพวกเขา มันไม่ได้ทำให้เกิดผลดีเสมอไป พวกเขาพยายามจะเป็น “พระเอก” แต่ในบางแง่มุมพวกเขาอาจจะเป็น “ผู้ร้าย” ก็ได้ ซึ่งตัวอย่างง่ายสุดของคนประเภทนี้ ก็คือพ่อแม่ที่พยายาม “ทำในสิ่งที่ตัวเองคิดว่าดี” กับลูก ๆ แต่ “สิ่งที่พ่อแม่คิดว่าดี” นั้น หลาย ๆ ครั้งมันทำให้ลูกต้องฆ่าตัวตายในที่สุด

 

 คือเราว่าคนหลาย ๆ คนไม่ได้มีความสุขจากการพยายามหาเงินจนร่ำรวย หรือพยายามทำให้ตัวเองมียศฐาบรรดาศักดิ์สูง ๆ น่ะ คือเหมือนคนกลุ่มนี้อาจจะก้าวข้ามพ้น “กับดักของชีวิตแบบพื้นฐาน” ไปแล้ว แต่ก็มีหลายคนที่พยายามหา “ความสุขทางใจ” ด้วยการพยายามทำความดีน่ะ เหมือนการได้ทำความดีเพื่อผู้อื่นคือความสุขของพวกเขา ซึ่งมันก็เป็นสิ่งที่ดี แต่มันก็มี “กับดัก” ของมันเองรออยู่ด้วยเช่นกัน ซึ่งหนังเรื่องนี้ก็นำเสนอหนึ่งในกับดักแบบนี้ได้ดีมาก ๆ

 

คือเราว่าคนหลายคนมีความสุขทางใจจากการพยายามทำให้ตัวเองเป็น “พระเอก” หรือ “นางเอก” ในสายตาของตัวเอง หรือในสายตาของผู้อื่นน่ะ เหมือนกับว่าคนกลุ่มนี้มี “แบบแผนของพระเอก” อยู่ในใจ และพยายามทำตัวเองให้ใกล้เคียงกับ “แบบแผนของพระเอก” นั้น ๆ แต่ความพยายามจะเป็นพระเอกตามแบบแผนของพวกเขา มันอาจจะไม่ได้ส่งผลดีต่อคนอื่น ๆ อย่างแท้จริงก็ได้

 

ปมทางใจแบบนี้ทำให้เรานึกถึง START LINE (2016, Ayako Imamura, Japan, documentary, A+30) ซึ่งเป็นหนึ่งในหนังที่เราชอบที่สุดที่ได้ดูในปี 2023 ด้วย คือ START LINE กำกับโดยหญิงสาวที่หูหนวก เธอตั้งใจจะขี่จักรยานไปทั่วญี่ปุ่น เพื่อ “สื่อสาร” กับคนทั่วญี่ปุ่น คือเธอไม่ได้ตั้งใจจะทำดีเพื่อผู้อื่นนะ แต่เราว่าเธอเหมือนมี “แบบแผนของนางเอก” อยู่ในใจของตัวเอง นางเอกประเภทที่เป็นคนพิการ แต่ต่อสู้บากบั่นจนสามารถเอาชนะอุปสรรคอันยากเย็นแสนเข็ญต่าง ๆ และสามารถผูกสัมพันธ์ ได้รับการยอมรับจากคนหลาย ๆ คนได้ในที่สุด คือเรารู้สึกเหมือนกับว่า เธอมี “แบบแผนของนางเอก” อยู่ในใจของตัวเอง และพยายามจะทำตามแบบแผนนั้น แต่ความพยายามจะทำตัวแบบนางเอกของเธอ มันก็เลยนำมาซึ่งความชิบหาย (ทางจิตใจ) ในเวลาต่อมา

 

2.จอห์น เชาน่ารักน่ะ ฮือ ๆ (ถ้าตัดทิ้งความพยายามจะเป็นพระเอกของเขา)  เราก็เลยเข้าใจหญิงสาวผู้ให้สัมภาษณ์คนนึงมาก ๆ ที่เธอเป็นฝ่ายไปสารภาพรักจอห์น เชาก่อน